”Anlam bağlantı kurulan şeyde keşfedilir. Resimlerimde kullandığım figürler her şeyiyle sezgisel, sistematik ve bilinçaltıdır.”
1. Sanat anlayışınızdan bahseder misiniz?
İnsan figürünü resmediyorum, realist bir sanat anlayışını benimsiyorum. Resimlerim, insanlara özellikle kadınların arka planı olmayan bağlamlarından izole edilmiş olduklarını gösterir. Konu tuval dışında bir şeyler veya birilerini arıyor. İzleyici ile bilinmeyen arasında bir bağlantı kurmak istiyor. Portrelerim kendine güvenen, hassasiyet içeren özellikle herkesin kendilerinden bir şey tanımalarına olanak verir. Aslında kasten veya bilinçsiz fikirleri kavrayan görüntülerdir. Ayrıntıya titiz bir dikkatle özen gösteriyorum. Güzellik ve duygu hakkında hikayeler anlatır, modern toplumdan örnekler kullanırım. Hareket eden çizgi, etmeyen estetik, yenilikçi portreler resmediyorum.
2. Yaratımınızı tetikleyen kaynak nedir?
Bence resim yapmak yalnızlığın bir sembolüdür. Kalabalığın içindeki yalnızlığın gücü. En önemli motivasyonum, en güçlü tutkumdur.
<
div class=”mceTemp”>
Fatma Dirik Üner3. Kendi açınızdan baktığınızda resim yapmak bir çatışma mı yoksa uyum mudur?
Duygu ve düşüncelerimin yoğun olduğu zamanlarda çalışmalarıma daha fazla odaklanıyorum. Resim yapmak hayatımda vazgeçemeyeceğim bir uyum ve rahatlamadır.
4. Gerçeklik kavramı sanat anlayışınızda ne kadar yer kaplıyor?
Portre çalışmalarımda gerçeklik duygusu oluşturmaya çalışıyorum. Nesnel gerçekliği görsel gerçeklikle uyumlamaya çalışıyorum. Resimlerimde fotoğraflardan yararlanıyorum. Fotoğraflar, fotoğrafı çekilen olayın-kişilerin bir zamanlar içinde var olduğu zaman akışını yakaladığını ifade ediyor. Bütün fotoğraflar geçmişe aittir, kaydedilen andır. Fotoğrafın gösterdiği, insanın uyduracağı herhangi bir öyküye uyarlanabilir. Görünümlere verdiğim tepki çok derindir. Resimlerimdeki anlam, anlık değildir. Anlam bağlantı kurulan şeyde keşfedilir. Resimlerimde kullandığım figürler her şeyiyle sezgisel, sistematik ve bilinçaltıdır.
5. Eserleriniz hayatın bir parçası olsaydı nerede olurdu?
Resimlerimde var olan zaman tekdüze değildir. Resimlerim hayatın temel parçası olan duygu ve düşüncelerimi yansıtır. Önemli bulduğum şeylere daha fazla zaman veririm örneğin bir portre her şeyden daha fazla zamanımı alır. Portrelerimin fotoğraflarının çekilmesi sırasında fotoğraf makinesine bakmaları dünyaya baktıklarının farkında olduğunu gösterir.
6. Sizce yaratıcılık bir başlangıç mı yoksa sonuç mudur? Açıklar mısınız?
Bence yaratıcılık bir başlangıçtır. İnsanoğlu varoluşundan beri dünyayla olan ilişkisini sürekli sorgulamıştır.
7. Günümüz dünyasına bakıldığında popüler kültürün etkisini eserlerinizde hissediyor musunuz?
Günümüzde popüler kültürün etkisi eserlerimde görülmektedir. Küreselleşme çağında kültürel gelenek ve değerler standartlaştırılmış ve homojenleştirilmiş kültür biçimleri tarafından tehdit edilirken kültürel kimlik sorusu yeni aciliyete sahip olmaktadır. Kültürel mirasımızın önemli bir parçası olan çini sanatını pek çok eserimde kullandım. Mandala desenleri de bu anlamı vurguluyor.
8. Toplumsal dünyanın sanat anlayışınızda etkisinin olduğunu düşünüyor musunuz?
Sanatçının toplumla olan bağı güçlüdür. Dolayısıyla sanatçının toplumun yaşam biçimiyle doğrudan ilişkisi vardır ve yaşadığı toplumdan ayrı düşünülemez. Toplumun bir parçası olduğum için toplumsal yapının izlerini görmek mümkün.
9. Estetiğin güncel söylemi sizce nedir?
Yunan ve Roma sanatından itibaren temelleri atılan estetik anlayışın genel özelliği mükemmeliyetçiliğe dayalı olmasıdır. Resimlerimdeki gerçeklik tavrım sanatımda estetik kaygıların önünü açmıştır. Oran-orantı ve perspektif kurallarına sadık kalarak sanatta ölçülendirmeye gitmem, estetik algılamamın göstergesidir. Yenilik arayışı üzerine kurulu bir tavrım bulunduğunu söyleyebilirim. Günümüzde üretilen pek çok işin artık ne estetik ne de felsefi bir bağı yoktur. Bugünün sanatı kendi ilişkisel dinamiklerini kurmuştur.
10. Türkiye’de kadın sanatçı olmak sizin için ne ifade ediyor?
Rönesans yıllarında sanat konusunda kadınlar arka planda bırakılmışlardı. Evrenselleşmek için kadın mutlaka sanat içinde olmalıdır. Kadınların sanata girmesindeki gecikmede erkeklerin kadınları saklamak, onlara değer vermemelerinin etkili olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye, sanat ortamında kadın sanatçıların çok önemli, eleştirisel ve öncü pozisyonları var. Osmanlı’nın son dönemi ile erken Cumhuriyet dönemindeki kadın sanatçıların eserlerinin çoğunun kaybolduğuna ve kayıt altına alınmadığı gerçektir. Bu kadın sanatçılar yaşadıkları dönemde ne özel koleksiyonlara, ne de aynı dönemde devlet koleksiyonlarına girmemiş olmaları, eserlerinin bugüne kalmamış olmasındaki önemli etkenlerdendir. Fahrelnisa Zeid, Aliye Berger eserlerinde bugün Türkiye’deki toplumsal cinsiyet ve cinsel kimlik konularına sorgulayan kadın sanatçıların aksine kadınsı vurgulardan kaçındıkları görülüyor. Türkiye’de kadın sanatçıların, kadının rolleri ve kimlikleri konusuna odaklanmaya başlaması ancak 1990’lardan sonra olmuştur. Bir kadının sanat çevresinde var olması ve sanatçı olarak geçinmesi halâ zor. Aklımız ve yüreğimizi ortaya koyarsak yaşantımızı değiştirmenin bir hayal olmayacağını görürüz. Türkiye’de kadın sanatçılar ekonomik yaşama daha iyi entegre oluyorlar.
FATMA DİRİK ÖNER KİMDİR?
1973 İzmir’in Karşıyaka ilçesinde doğdu.
1994 Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Resim Bölümü’ne başladı.
1998 Mete Sezgin Atölyesi’nden mezun oldu.
2021 İzmir’in Foça ilçesinde resim atölyesinde çalışmalarına devam etmektedir.
KİŞİSEL SERGİLER
2003 Bergama Müzesi Resim Sergisi – Bergama/İzmir
2008 İşBankası İzmir Sanat Galerisi – İzmir
2020 İbrahimaki Sanat Galerisi Resim Sergisi – Kuşadası/Aydın
2020 HGC Art Galeri – Bodrum/Muğla
YARIŞMA SERGİLERİ
1997 Turgut Pura Vakfı Resim ve Heykel Yarışması Sergisi – İzmir
1997 Ayşe ve Ercüment Kalmık Vakfı Resim Yarışması Sergisi – İstanbul
1997 Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Resim Yarışması Sergisi – İstanbul
1999 Turkcell Resim Yarışması Sergisi – İstanbul
2000 DYO Resim Yarışması Sergisi – İstanbul
2000 Turkcell Resim Yarışması Sergisi – İstanbul
2002 DYO Resim Yarışması Sergisi – İstanbul
2006 Şefik Bursalı Resim Yarışması Sergisi – İstanbul/İzmir/Ankara
2006 Yıl Türk Eczacılar Birliği Resim Yarışması Sergisi – İstanbul/İzmir/Ankara
2007 Şefik Bursalı Resim Yarışması Sergisi – Ankara
2007 İzmir Büyükşehir Belediyesi Resim Yarışması Sergisi – İzmir
KARMA SERGİLER
1996 Mehmet İleri Atölyesi Grafik Karma Sergisi, İş Bankası Galerisi – İzmir
1997 DEÜ Buca Eğitim Fakültesi Yıl Sonu Karma Resim Sergisi – Buca/İzmir
1997 Mete Sezgin Atölyesi Karma Resim Sergisi, TÖMER Sanat Galerisi – İzmir
1997 Genç Etkinlik Sergisi, TÜYAP Sanat Fuarı – Tepebaşı/İstanbul
2007 Yeni Foça Festivali Resim Sergisi – Yenifoça/İzmir
2008 Ata’yı Anma Sergisi ,Alsancak Sanat Galerisi – İzmir
2009 Geleneksel At ve Atçılık Sevgisi Konulu Resim Yarışması Sergisi – İstanbul/İzmir/Ankara
2011 DYO Resim Yarışması Sergisi – İstanbul/İzmir/Ankara
2012 100 Genç Yüz Sergisi International Art Center – İstanbul
2012 Tüyap Sanat Fuarı – İstanbul
2013 DYO Resim Yarışması Sergisi – İstanbul/İzmir/Ankara
2013 Nar Galeri – İzmir
2013 Geleneksel At ve Atçılık Sevgisi Konulu Resim Yarışması Sergisi – İstanbul/İzmir/Ankara
2014 Nar Artist Galeri – Çeşme/İzmir
2015 Nişart Sanat Galeri – İstanbul
2015 Galeri Soyut Küçük Şeyler Sergisi – Ankara
2019 Artistasyon Grubu 1. Sanat Yılı Sergisi Havagazı Sanat Galerisi – İzmir
2019 HGC Art Galeri Karma Resim Sergisi – Bodrum/Muğla
2019 Not Afraid Uluslar Arası Karma Sergisi – Mavist Galeri/İstanbul
2019 Primavera Karma Resim Sergisi HGC Art Galeri – Bodrum/Muğla
2019 Geleneksel 96. Yıl 96 Eser Cumhuriyet Sergisi Dokuma Modern Sanatlar Galerisi – Kepez/Antalya
2020 ARTANKARA Çağdaş Sanat Fuarı Fırça Sanat Galerisi – Ankara
2020 Ekim Geçidi Çağdaş Sanat Sergisi – Torbalı/İzmir
2020 Yıl 97 Eser Cumhuriyet Sergisi Modern Sanatlar Galerisi – Kepez/Antalya
ÖDÜLLER
1997 Türk Kadınlar Derneği Resim Yarışması “Onur Ödülü” – İzmir
1998 Turgut Pura Vakfı Resim ve Heykel Yarışması “Sersa Özel Ödülü” – İzmir
1998 ESBANK 14. Yunus Emre Resim Yarışması “Başarı Ödülü” – İstanbul/İzmir/Ankara
1998 Tolga Eti Sanat Evi Resim Yarışması “Teşvik Ödülü” – İstanbul
1998 Ayşe ve Ercüment Kalmık Vakfı Resim Yarışması “Mansiyon Ödülü” – İstanbul
1998 DEÜ Rektörlüğü “Onur Ödülü” – İzmir
2007 İzmir Büyükşehir Belediyesi Resim Yarışması “Birincilik Ödülü” – İzmir